بسم الله الرحمن الرحیم
سر سفره افطار نشسته اند و تند تند مشغول صحبت هستند. درباره ی نفر سومی صحبت می کنند که در جمع حضور ندارد. یکی پشت سر دیگری حرف می زند و نفر مقابل هم دائم تأیید می کند. روزه شان را با گوشت برادر مسلمان خود افطار کردند1 و تمامی حسناتی که جمع کرده بودند برای او هدیه فرستادند؛ به خیال خودشان هم حسابی دلشان خنک شد. پیامبر اکرم می فرمایند:
روز قیامت فردى را مى آورند و او را در پیشگاه خدا نگه
مى دارند و کارنامه اش را به او مى دهند، اما حسنات خود را در آن نمى بیند. عرض
مى کند: الهى! این کارنامه من نیست! زیرا من در آن طاعات خود را نمى بینم! به او
گفته مى شود: پروردگار تو نه خطا مى کند و نه فراموش. عمل تو به سبب غیبت کردن از
مردم بر باد رفت. سپس مرد دیگرى را مى آورند و کارنامه اش را به او مى دهند. در آن
طاعت بسیارى را مشاهده مى کند. عرض مى کند: الهى! این کارنامه من نیست! زیرا من این
طاعات را بجا نیاورده ام! گفته مى شود: فلانى از تو غیبت کرد و من حسنات او را به
تو دادم.2
آیا مى دانید غیبت چیست؟ عرض کردند: خدا و پیامبر او بهتر مى دانند. فرمودند: این که از برادرت چیزى بگویى که دوست ندارد. عرض شد: اگر آنچه مى گویم در برادرم بود چه؟ فرمودند: اگر آنچه مى گویى در او باشد، غیبتش کرده اى و اگر آنچه مى گویى در او نباشد، به او تهمت زده اى3.
مسأله ی مهم تری که در بحث غیبت وجود دارد بحث شنونده ی غیب است که پا به پای غیبت کننده در این گناه شریک است4. اگر فرد شنونده طوری اعلام نارضایتی کند یا به غیبت کننده از خوبی های شخص غایب بگوید یا مجلس را ترک کند اصلا غیبتی شکل نمی گیرد. امام باقر علیه السلام می فرمایند: کسى که در حضور او از برادر مؤمنش غیبت شود و او به یاریش برخیزد، خداوند در دنیا و آخرت او را یارى دهد و کسى که در حضور او از برادر مؤمنش غیبت شود و او ـ با آن که مى تواند یاریش کند ـ به یارى او برنخیزد و از وى دفاع نکند، خداوند او را در دنیا و آخرت پَست گرداند5.
ان شاالله سعی کنیم ما هیچوقت به دیگران اجازه غیبت کردن ندهیم و خود را گناه آن ها شریک نکنیم.
منابع:
1/ حجرات آیه 12: وَ لا یغْتَبْ بَعْضُکمْ بَعْضاً ایحِبُّ احَدُکمْ انْ یأْکلَ لَحْمَ اخیهِ مَیتاً فَکرِهْتُمُوه. «... و هیچ یک از شما دیگری را غیبت نکند، آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ به یقین همه شما از این امر کراهت دارید»
2/جامع الأخبار(شعیری) ص 147:یُؤْتَى بِأَحَدٍ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یُوقَفُ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ وَ یُدْفَعُ إِلَیْهِ کِتَابُهُ فَلَا یَرَى حَسَنَاتِهِ فَیَقُولُ إِلَهِی لَیْسَ هَذَا کِتَابِی فَإِنِّی لَا أَرَى فِیهَا طَاعَتِی فَیُقَالُ إِنَّ رَبَّکَ لَا یَضِلُّ وَ لا یَنْسى ذَهَبَ عَمَلُکَ بِاغْتِیَابِ النَّاسِ ثُمَّ یُؤْتَى بِآخَرَ وَ یُدْفَعُ إِلَیْهِ کِتَابُهُ فَیَرَى فِیهِ طَاعَاتٍ کَثِیرَةً فَیَقُولُ إِلَهِی مَا هَذَا کِتَابِی فَإِنِّی مَا عَمِلْتُ هَذِهِ الطَّاعَاتِ فَیَقُولُ إِنَّ فُلَاناً اغْتَابَکَ فَدُفِعَتْ حَسَنَاتُهُ إِلَیْکَ.
3/مجموعه ورام ج 1 ، ص 118: هَلْ تَدْرُونَ مَا الْغِیبَةُ قَالُوا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَعْلَمُ قَالَ ذِکْرُکَ أَخَاکَ بِمَا یَکْرَهُ قِیلَ أَ رَأَیْتَ إِنْ کَانَ فِی أَخِی مَا أَقُولُ قَالَ ص إِنْ کَانَ فِیهِ مَا تَقُولُ فَقَدِ اغْتَبْتَهُ وَ إِنْ لَمْ یَکُنْ فِیهِ فَقَدْ بَهَتَّه
4/تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 221: اَلسامِعُ لِلغیبَةِ کَالمُغتابِ
5/ثواب الاعمال و عقاب الاعمال ص148:مَنِ اغْتِیبَ عِنْدَهُ أَخُوهُ الْمُؤْمِنُ فَنَصَرَهُ وَ أَعَانَهُ نَصَرَهُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ مَنِ اغْتِیبَ عِنْدَهُ أَخُوهُ الْمُؤْمِنُ فَلَمْ یَنْصُرْهُ وَ لَمْ یُعِنْهُ وَ لَمْ یَدْفَعْ عَنْهُ وَ هُوَ یَقْدِرُ عَلَى نُصْرَتِهِ وَ عَوْنِهِ إِلَّا خَفَضَهُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ.
