بسم الله الرحمن الرحیم
مراحل باطنی نماز بنا بر نظر اساتید اخلاق و عرفا 6 مرحله است.
1: حضور قلب
2: تفهم(فهم معنای آیات و اذکار نماز)
3: تعظیم (درک عظمت خدا در نماز)
4: هیبت
5: امید
6: حیا
بحثی که ما درباره حضور قلب شروع کردیم تازه اولین گام از مراحل 6 گانه ی باطنی نماز است.
قال الصادق علیه السلام:
إنَّ العبدَ اذا صَلَّی الصلاة لوقتِها، و حافظ عَلیها إرتَفَعَت بَیضاء نقیة، تَقول: حفظتنی حَفظَک الله، و اِذا لَم یَصِلُها لِوقتِها، و لَم یُحافِظ عَلیها رَجَعَت عَلیه سَوداء مُظلمَة، تَقول: ضَیَعتَنی ضَیَّعَکَ الله.
امام صادق علیه السلام فرمود:
هنگامی که بنده ای سر وقت به نماز بایستد و مراقب آن باشد (با شرایط کامل و حضور قلب) بصورت پاره ای نور سفید بالا می رود و می گوید: تو مرا حفظ کردی خدا تو را حفظ کند، ولی وقتی نماز را در وقتش نخواند و مراقب آن نباشد آن نماز بصورت لکه سیاه و تاریکی بر می گردد و می گوید: مرا ضایع کردی خدا تو را ضایع نماید.
محجة البیضاء، ج 1، ص 340
راهکار:
به توصیه ی بزرگان برای پیدا کردن حضور قلب در نماز ، طوری نماز بخوانید که انگار آخرین نمازی است که می خوانید.
بزرگان اخلاق می فرمایند هرکس که به مقامات عرفانی رسیده اول در نمازش تغییراتی حس کرده ... همه چیز از نماز شروع می شود.
برای اینکه بهتر نماز را درک کنیم لازم است که آگاهی ما نسبت به نماز بیشتر شود و این امر حاصل نمی شود جز با مطالعه راجع به نماز ِ کامل که از آیات و روایات و بزرگان برای ما به ارث رسیده. یکی از کتاب هایی که در این راه ما را کمک می کند کتاب اسرار الصلاة میرزا جواد آقای ملکی تبریزی است که از اوتاد و بزرگان عرفان می باشند.
